Piše: Duško Dimitrovski (specijalno za Fimofil iz Venecije)

Iako nije bila zastupljena sa novim ostvarenjima svojih reditelja u glavnim takmičarskim programima, na završenom jubilarnom 80. Venice Film Festivalu, inače najstarijoj smotri sedme umjetnosti u svijetu, bosanskohercegovačka kinematografija, što se sa pravom može konstatovati, bila je doista uspješno prezentovana. Naime, u okviru programa "Klasik" prikazana je restaurirana – digitalizovana verzija filma Slike iz života udarnika – jednog od naših najboljih filmova uopšte, koji je režirao Bahrudin Bato Čengić (Mali vojnici, Uloga moje porodice u svjetskoj revoluciji).

U selekciji "Fuori Concorso" mogle su se vidjeti prve dvije epizode nove TV serije Znam kako dišeš Alena Drljevića, rađene u proizvodnji producentske kuće Deblokada Jasmile Žbanić i Damira Ibrahimovića. Bili smo svjedoci velikom aplauzu, koji je usljedio nakon projekcija u festivalskoj dvorani "Sala Giardino".

Inače, 80. filmski festival u Veneciji za veliki jubilej, imao je na svom glavnom programu nekoliko izuzetno prijatnih iznenađenja. Tu spada, prije svih, film Poor Things, dobitnik Zlatnog lava, kao najnovije ostvarenje izuzetno internacionalno afirmisanog grčkog sineaste Yorgosa Lanthimosa (The Lobster), a u anketi među najrenomiranijim svjetskim kritičarima, gotovo jednoglasno ocjenjeno sa 4,50 bodova.

Među filmove, koji sa pravom zaslužuju veliku pažnju, uvrstili su se i Priscilla Sofije Coppole, The Killer Davida Finchera, Io Capitano Mattea Garronea, te Zelena granica Agnieszke Holland. Prema autoru ovog osvrta, pravi filmski dragulj ovogodišnjeg Venecijanskog festivala, među pomenutim filmovima, predstavlja Io Capitano (Ja, kapetan) jednog od najboljih savremenih italijanskih sineasta Mattea Garronea (Gomorra, Dogman).

Garrone se ne ustručava u svojim filmovima na pravi kreativan način baviti gorućim problemima svoje domovine, koji daleko prevazilaze italijanske granice, jer zaista predstavljaju krizu svjetskih razmjera.

U filmu Gomorra tema mu je bila pošast zvana mafija, a u Io Capitano govori o senegalskom tinejdžeru, koji sticajem nesrećnih okolnosti postaje kapetan zastarjelog broda, jednog od mnogih, kojim ovaj put pripadnici afričke mafije, bezdušni trgovci ljudima, prevoze hiljade bijednika, preko mora od afričkog kontinenta do Italije, koja za njih, bar tako misle, predstavlja Eldorado. Uz furiozni ritam, ali koji u potpunosti odgovara horor scenama, nadsve životnim, i nisu dio stvaralačke fikcije, već, nažalost sušta slika stvarnosti, uz upečatljivu fotografiju i odlične protagoniste, posebno Seydoua Sarra, u ulozi neretnog tinejedžera, koji na kraju filma doživljava trijumf, jer iako gotovo potpuno tehnički neobučen, ipak uspijeva brodić uploviti u sigurne italijanske vode, Garrone snima odu ljudskoj istrajnosti. “Ja kapetan“, na samom kraju filma, urliče od sreće mladić, i sam ne vjerujući u uspjeh koji je postigao.

Kada je riječ o sada već obaveznim za velika filmske festivale "crvenim tepisima", zbog poznatog štrajka holivudskih glumaca, Venecija 2023. nije obilovala svjetskim starovima, ali su zato gotovo simbolično za osamdesetogodišnji jubilej tu bile prisutne dvije sada već filmske legende Woody Allen (86), te Sofija Loren, koja upravo ulazi u 90. godinu života.

Sa svojim novim filmom The Palace bio je zastupljen i također klasik sedme umjetnosti, u životu veoma kontroverzni Roman Polanski, koji je prošlog mjeseca proslavio svoj 90. rođendan, a historiji sedme umjetnosti ostavio je za sva vremena vrhunska ostvarenja: Nož u vodi, Bal vampira, Rozmarina beba, Kineska četvrt, Pianist...

FULL LIST OF WINNERS

COMPETITION
Golden Lion for Best Film: “Poor Things,” Yorgos Lanthimos
Grand Jury Prize: “Evil Does Not Exist,” Ryusuke Hamaguchi
Silver Lion for Best Director: “Me Captain,” Matteo Garrone
Special Jury Prize: “Green Border,” Agnieszka Holland
Best Screenplay: “El Conde,” Guillermo Calderón, Pablo Larraín
Volpi Cup for Best Actress: “Priscilla,” Cailee Spaeny
Volpi Cup for Best Actor: “Memory,” Peter Sarsgaard
Marcello Mastroianni Award for Best Young Actor: “Me Captain,” Seydou Sarr

HORIZONS
Best Film: “Explanation for Everything,” Gabor Reisz
Best Director: “Paradise is Burning,” Mika Gustafson
Special Jury Prize: “An Endless Sunday,” Alain Parroni
Best Actress: “El Paraiso,” Margarita Rosa De Francisco
Best Actor: “City of Wind,” Tergel Bold-Erdene
Best Screenplay: “El Paraiso,” Enrico Maria Artale
Best Short Film: “A Short Trip,” Erenik Beqiri

LION OF THE FUTURE
Luigi de Laurentiis Award for Best Debut Feature: “Love is a Gun,” Lee Hong-Chi

HORIZONS EXTRA
Audience Award: “Felicita,” Micaela Ramazzotti

VENICE CLASSICS
Best Documentary on Cinema: “Thank You Very Much,” Alex Braverman
Best Restored Film: “Moving,” Shinji Sōmai

VENICE IMMERSIVE
Grand Jury Prize: “Song for a Passerby,” Celine Daemen
Special Jury Prize: “Flow,” Adriaan Lokman
Achievement Prize: “Emperor,” Marion Burger, Ilan Cohen

VENICE DAYS (announced earlier)
GdA Director’s Award: “Humanist Vampire Seeking Consenting Suicidal Person,” Ariane Louis-Seize
Audience Award: “Through the Night,” Delphine Girard
Europa Cinemas Label Award: “Photophobia,” Ivan Ostrochovsky, Pavol Pekarčík

CRITICS’ WEEK (announced earlier)
Grand Prize: “Malqueridas,” Tana Gilbert
Special Mention: Saura Lightfoot Leon in “Hoard” and Ariane Labed in “The Vourdalak,” for their performances
Audience Award: “Hoard,” Luna Carmoon
Verona Film Club Award for Most Innovative Film: “Hoard,” Luna Carmoon
Mario Serandrei – Hotel Saturnia Award for Best Technical Contribution: “Malqueridas,” Tana Gilbert
Best Short Film: “The Lost Memories of Trees,” Antonio Le Camera
Best Director (Short Film): “Ender’s Line,” Gabriele Biasi
Best Technical Contribution (Short Film): “We Should All Be Futurists,” Angela Norelli

COLLATERAL AWARDS (announced earlier)

FIPRESCI Award: “Evil Does Not Exist,” Ryusuke Hamaguchi
FIPRESCI Award for Best Film from Orizzonti and Parallel Sections: “An Endless Sunday,” Alain Parroni

Queer Lion Award: “Housekeeping for Beginners,” Goran Stolevski

ARCA CinemaGiovani Awards
Best Film in Venice: “Green Border,” Agnieszka Holland
Best Italian Film in Venice: “El Praiso,” Enrico Maria Artale

Authors Under 40 Awards
Best Directing and Screenwriting: Luna Carmoon, “Hoard”
Best Screenwriting: Mika Gustafson, “Paradise is Burning”
Special Mention: “Humanist Vampire Seeking Consenting Suicidal Person,” Ariane Louis-Seize, Christine Doyon
Special Mention for Editing: “Malqueridas,” Javira Velozo, Tana Gilbert

Brian Award: “Tatami,” Guy Nattiv, Zar Amir Ebrahimi

Pietro Bianchi Award: Sergio Castellitto

XXXV CICT – UNESCO Enrico Fulchignoni Award: “Me Captain,” Matteo Garrone