Priredio: Sead Vegara

Imanol Uribe rođen je 1950. godine u San Salvadoru (El Salvador). Roditelji su mu porijeklom iz Baskije i od sedme godine živi u Španiji. Diplomirao je 1972. u Zvaničnoj školi za novinarstvo u Madridu, a dvije godine kasnije završio je, u posljednjoj generaciji, studije u Zvaničnoj filmskoj školi. Sa Fernandom Kolomom i Migelom Anhelom Dijesom 1975. osnovao je producentsku kuću „Zeppo Films“ i za nju snimio dva kratkometražna film: Off (treba praviti razliku između njega i istoimenog kratkometražnog film koji je snimio na praksi u školi za film 1972.) i Ez (antinuklearni, također kratkometražni film o atomskoj centrali u Lemonisu). Za ovo ostvarenje dobio je srebrnog „Mikeldija“ na XIX međunarodnom festivalu dokumentarnih i kratkomertražnih filmova u Bilbaou, kao i nagradu publike na festivalu hispanske kulture i dokumentarnih filmova u Ueski.

Kao prodcent debitovao je 1977. cjelovečernjim filmom De fresa, limón y menta u režiji Migela Anhela Dijesa. Godinu dana kasnije aktivno se bavio projektom, koji je nažalost, prekinut, u vezi sa krvoprolićem u selu Kasas Vijehas 1933, na kom je bio zadužen za kasting, scenarij i izbor lokacija. Međutim, ovaj film nikad nije snimljen. (Casas Viejas – selo u Andaluziji, čuveno po neuspjeloj oružanoj pobuni anarhista u januaru 1933. protiv ljevičarske vlade Druge republike. Kao neku vrstu odmazde ili nauka za ubuduće, žandarmerija je ubila 12 civila koji nisu imali nikakve veze sa pobunom. Vijest je duboko potresla čitavu Španiju i smatra se da je ovaj događaj znatno ubrzao pad vlade Manuela Asanje.)

Godine 1979. osnovao je producentsku kuću „Cobra Films“ za koju je režirao svoj prvi dugometražni film i pretvorio se, tokom te prve razvojne faze, u jednu od najznačajnijih figura baskijskog filma. U Baskiji je snimio prvi dugometražni film El proceso de Burgos, u kome, u maniru dokumentarca sa istinskim protagonistima, govori o događajima u vezi sa suđenjem grupi militantnih članova Ete, koji su optuženi za učešće u prvom uspješnom atentatu ove organizacije na jednog pripadnika Državne bezbjednosti .

El proceso de Burgos osvojio je nagradu Biser Kantabrije za najbolji film na španskom jeziku na filmskom festivalu u San Sebastijanu 1979. Iste godine, također je dobio prvu nagradu na XI međunarodnoj nedjelji autorskog filma u Banalmadeni, kao i nagradu publike na filmskom festivalu u Kordobi. Jednako polemičan spektar tema prisutan je i u njegovom narednom filmu, La fuga de Segovia. Pored toga što nema na čemu da zavidi najboljim filmovima o zatvorima i bjegstvima, očigledna je veza sa ostalim njegovim ostvarenjima, jer se bavi različitim političkim i društvenim problemima u Baskiji. Ovaj film je dobio nagradu Udruženja FIPRESCI na filmskom festivalu u San Sebastijanu, kao i prvu nagradu filmskog festivala u Orleanu. Priznat kao jedan od najistaknutijih baskijiskih autora, Uribe je usmjerio svoje stvaralačke djelatnosti na političke i društveno još aktuelnije teme.

Godine 1983. osnovao je producentsku kuću „Aiete Films S.A.“ za koju je režirao dva kratkometražna filma – Guipuzcoa i Ikuska 13. Tokom školske 1982-1983. radio je kao profesor na Odsjeku za audio-vizuelne komunikacije Fakulteta lijepih umjetnosti u Bilbaou. Dvije godine zaredom, 1983. i 1984, osvajao je nagrade za baskijski film i snimio treći dugometražni film, La muerte de Mikel. U njemu je neobično vješto prikazao ograničenja u demokratskom razvoju Baskije, iskoristivši kao podlogu iskustva i sukobe protagoniste, homoseksualca koga tumači Imanol Arijas. Ovaj film ušao je u uži izbor za festival u Berlinu, osvojio nagradu festivala španskog filma u Napulju, odnio Bronzu španskog filma za najbolji scenarij, kao i nagradu „Ikar“ koju dodijeljuje dnevni list Diario 16.

Uribe je 1985. ponovno radio kao producent sa drugim režiserom, Hoseom Anhelom Reboljedom, na filmu Fuego eterno. Kao reditelj snima Adiós, pequeña, detektivski film u maniru film noira, kojim ulazi u drugačiju dimenziju i znatno se udaljava od baskijske problematike. Doduše, vratiće se temi Ete u Días contados, filmu koji je odnio pregršt nagrada i smatra se jednim od najboljih u njegovoj karijeri. U njemu su pravu lekciju iz glume dali Karmelo Goes i Javier Bardem. Osvojio je Zlatnu školjku za nabolji film na festivalu u San Sebastijanu, a Bardem je dobio Srebrnu školjku za najboljeg glumca. Također je trijumfovao na dodjeli nagrada Goya osvojivši priznanja za najbolji film, režiju, glumca, najbolji prerađeni scenarij, najboljeg epizodnog glumca, novu glumicu, montažu i specjalne efekte. Njegov naredni film, Bwana, predviđa porast problema rasizma i govori o svakodnevnici jednog bračnog para koji tumače Andres Pahares i Marija Baranko. Na festivalu u San Sebastijanu dobio je Zlatnu školjku za najbolji film, mada mu je, kako je rekao Elsi Fernandes-Santos, u izjavi za dnevnik El País, to bila najmanje draga nagrada:

„Primio sam je maltene izvinjavajući se. Bilo mi je vrlo neprijatno. Trebalo je da budem zadovoljan, ali nisam mogao jer su mi podijeljena mišljenja u vezi sa tim filmom vrlo teško pala.“

Uribe je u nekoliko navrata radio za televiziju. Pripremio je seriju Dos orillas za mrežu Televisón Española 1987. i režirao dugometražni film La luna negra, koji je uvršten u jednu seriju za evropsku televiziju. Za ovaj rad dobio je nagradu publike, kao i nagradu za najbolji scenarij na festivalu fantastičnog filma u Oportu 1990. Također je režirao epizodu El crimen del Expreso de Andalucía za seriju La huella del crimen i tako se vratio policijskom žanru ili filmu intrige u koji bi se mogla smjestiti i njegova ostvarenja Extraños i Plenilunio. I zaista, sudeći po broju filmova, ako bismo baš morali da ga nekako klasifikujemo, nema sumnje da je Imanol Uribe jedan od najboljih predstavnika film noira u Španiji, počevši od ostvarenja El proceso de Burgos ili La fuga de Segovia, sve do potresnog Días contados ili zastrašujućeg filma Plenilunio.

„'Plenilunio' me je proganjao. Došao sam do ovog romana (autora Antonija Munjosa Moline) toliko neobičnim sticajem okolnosti da imam utisak da je on odabrao mene, a ne ja njega. Međutim, suprotno logici, nije me pritiskao, jednostavno sam osjećao njegov pogled iza leđa. Kad je trebalo da ga ekranizujem, da ga pretvorim u slike, likovi su ti koji su me nježno, ali odlučno vodili kuda su htjeli, na svoj teren. Jer, u suštini 'Plenilunio' jeste film o likovima. On, prije svega, prikazuje njihova lica i to nije uslovilo samo način postavljanja na scenu i planiranja, nego i sam format. Sve ostalo, filmska priča ili priče, odvija se tek u pozadini. Iz tog razloga smo ekipa koja je osmislila estetiku filma i ja prevashodno radili na sintezi i jednostavnosti, što je formalno najistaknutija odlika ovog rada. Zaljubio sam se u te likove i u tom činu ljubavi bio sam im na usluzi.“