Piše: Duško Dimitrovski (specijalno za Filmofil iz Venecije)

Samo one, koji nisu bili u potpunosti informisani, među nama koji smo bili prisutni i izvještavali sa upravo završenog 75. Međunarodnog filmskog festivala u Veneciji, mogla je iznenaditi vijest da je dobitnik najvećeg priznanja Zlatnog lava za najbolji film ostvarenje svjetski afirmisanog američko – meksičkog sineaste Alfonsa Cuarona: Roma. Riječ je o filmu autora više vrijednih ostvarenja, među kojima se, po svojim vrijednostima posebno ističu Y tu mama tambien i Gravity. Žiri, kojim je predsjedavao dobitnik prošlogodišnjeg Zlatnog lava, također meksički reditelj Guillermo del Toro, a sačinjavali su ga kao članovi i Silvia Chang, glumica iz Tajvana, Trine Dyrholm, glumica iz Danske, Nicole Garcia, glumica iz Francuske, Paolo Ganovesse, novinar, scenarista i reditelj, Malgorzata Szumevska, scenaristkinja, rediteljka i producentica iz Poljske, Taika Waititi, reditelj iz Novog Zelanda, Christoph Waltz, glumac austrijskog porijekla, te također američka glumica Naomi Watts, sa punim pravom je nagradio film Roma, koji je odmah nakon prikazivanja bio označen kao jedan od glavnih favorita za najveće priznanje ovogodišnje Mostre.

Cuaronov film sasvim minimalističkim sredstvima, bez nepotrebne tenzije, potpuno smireno odslikva hroniku turbulentnih godina jedne porodice, koja pripada srednjoj klasi u Mexico Cityju, sedamdesetih godina prošlog vijeka. Roma je snimljena u intimistički apostrofiranoj crno-bijeloj tehnici, što u potpunosti odgovara vizuelnom kontekstu te nadsve prefinjene poetske storije.

Inače, jubilarni 75. Međunarodni filmski festival u Veneciji, održan od 28. augusta do 8. septembra protekao je u znaku nekoliko izuzetnih ostvarenja svjetskih sineasta, koja su označila i dosta veliku tematsku raznovrsnost. Naime, tu su bili, kako westerni, poput The Ballad of Buster Scruggs poznatog američkog filmskog tandema, braće Joela i Ethana Coena; The Sisters Brothers već izuzetno afirmisanog francuskog reditelja Jacquesa Audiarda (Un prophete, Dheppan), tako i psihološke drame, kakva je The Mountain  američkog reditelja Ricka Alversona, te storije zasnovane na istinitim događajima, kao First Man. Riječ je o prvom  čovjeku na Mjesecu Neilu Armstrongu u interpretaciji holivudske zvijezde Ryana Goslinga, a pod rediteljskom palicom Damiana Chazellea, dobitnika Oscara za mjuzikl La La Land. Taođer i nova verzija čuvenog horora Daria Argenta Suspiria, koju je režirao Italijan Luca Guadagnino (Call Me By Your Name), te At Eternity's Gate još jedna filmska biografija Vincenta Van Gogha, sa Willemom Dafoem u ulozi velikog slikara, a u reziji Juliana Schnabela (Basqiat, Before Night Falls).

Kusturica & Pepe

Prije gotovo četiri decenije, po mnogim filmskim kritičarima, među koje spada i autor ovog osvrta, najbolji bosanskohercegovački film svih vremena Sjećaš li se Doli Bel, donio je na najstarijem i jednom od tri najznačajnija svjetska filmska festivala (uz Cannes i Berlinale) - Venice Film Festvalu, sasvim zasluženo, svom autoru, tada izuzetno mladom Emiru Kusturici, veliko priznanje Zlatnog lava za najbolje debitantsko ostvarenje. I evo, sada, na jubilarnom 75. Venice Film Festivalu, Kusturica skreće pažnju na sebe, sa novim dugometražnim dokumentarnim filmom, koji je prikazan izvan zvanične konkurencije: El Pepe, una vida superma. U festivalskom katalogu  je najavljen, kao novo djelo „poznatog srpskog režisera, rođenog 1954. godine u Sarajevu“. El Pepe, una vida superma je dokumentarac, rađen u koprodukciji Srbije, Argentine i Urugvaja, a predstavlja Kusturicine "proširene" intervjue sa sasvim neobičnim urugvajskim predsjednikom Joseom "Pepe" Mujicom, koji je obavljao tu funkciju od 2010. do 2015. godine, a poznat je, između ostalog, po tome da je u Urugvaju, kao prvoj državi na svijetu, koja je to učinila, dekriminisao marihuanu. Tako film i počinje, a i završava se zajedničkim pušenjem tog narkotika od strane "Pepea" i Kusturice. Kroz kratke, a efektne vizuelne reminiscencije i međusobni razgovor pomenutog dvojca, predstavlja se Urugvaj, kao u mnogočemu jedinstvena južnoamerička država, u kojoj je bilo moguće da njen predsjednik, bivši gerilac, za obavljanje svoje dužnosti uopšte ne dobija platu i da se vozi razdrmanom bubom, a da, istovremeno,  besprijekorno obavlja sve svoje državničke obaveze. Kao krajnji ljevičar on istrajava u trajnoj borbi protiv američkog imperijalizma, zbog čega  uživa Kusturicin veliki respekt. Nezanemarljiva vrijednost ovog filma je da se u njemu u stilu Emira Kusturice, na izuzetno lak nacin, prožet humorom, obrađuju izuzetno značajne društvene teme.

Osim sa filmom El Pepe, una vida superma, cijeli naš region je bio zastupljen još i sa filmom Ti imaš noć mladog crnogorskog reditelja Ivana Saletića u programu Nedjelja kritike, te u selekciji Orizonti sa filmom Stranim telom Dušana Zorića, mladog reditelja Fakulteta dramskih umjetnosti u Beogradu.

Pošto veliki svjetski festivali ne mogu bez također velikog glamura, tako ni Venecija 2018. nije bila izuzetak, pa su se na crvenom tepihu na  Lidu prošetali brojni svjetski starovi, poput Ryana Goslinga, Lady Gage, Cristopha Waltza, Naomi Watts, Tilde Swinton, Willema Dafoea, Natalie Portman… I tako  jubilarni 75. Međunarodni filmski festival u Veneciji je završen, a za sljedeći, po decenijama dugoj tradiciji, već je mnogo šta spremno.