Priredio: Sead Vegara

Carlos Saura rođen je u Huesci 4. januara 1932. i jedan je od najsvestranijih sineasta španske kinematografije u posljednjih pet decenija. Sa Luisom Buñuelom, Joseom Luisom Boraunom, Segundom de Ćemonom i Florijanom Rejom čini grupu koju bismo mogli nazvati „petorka iz Aragona“. Građanski rat Segura je proveo boraveći naizmjenično u Barceloni, Madridu i Valensiji. Od 1941. počinje aktivno da se bavi fotografijom, strašću koju je godinama njegovao. Saura je svoje radove prvi put izložio 1951. u prostorijama Kraljevskog fotografskog udruženja. Godinu dana ranije upisao je studije industrijskog mašinstva, ali ubrzo ih je napustio kako bi počeo da uči u Institutu za filmska istraživanja i iskustva, kao i u Školi za novinarstvo.

Nakon nekoliko fotografskih izložbi, Carlos Saura je 1956. učestvovao u popularno nazvanim „Razgovorima u Salamaki“, to jest na kongresu filmskih radnika o kome je, analizirajući španski film 20. vijeka, drugi španski čuveni sineasta Luis Garsija Berlanga, povodom filmskog ciklusa u La Korunji, rekao sljedeće:

„Pod izgovorom da treba izaći na ulicu i pružiti svjedočanstvo, nastali su pedantni i dosadni filmovi u kojima je vidljiv utjecaj neorealizma. Film je napustio studio da bi se zatvorio u kancelarije Ministarstva kulture.“

Godine 1955. Saura započinje filmsku karijeru kao pomoćnik kamermana u filmu Carat a Sanabria Eduarda Dukaja. Dvije godine kasnije završava školovanje na Institutu za filmska istraživanja i iskustva, te dobija titulu scenskog reditelja. Za prvi samostalni projekat, srednjemetražni dokumentarac Cuenca, dobio je Posebno priznanje na festivalu u San Sebastijanu i Srebrnu medalju na festivalu u Bilbaou. Zatim priprema i prvi cjelovečernjii film, Los golfos. Snimio ga je 1959. i pojavio se u njemu kao glumac. Bio je to početak kinematografske karijere koja sadrži preko 30 filmova, kao i brojne doprinose u drugim oblastima umjetničkog istraživanja.

Na snimanju filma "Ay, Carmela!"

Jednako plodan i kompleksan kao Francisko de Goja i Luis Buñuel, dva lika o kojima govori u filmovima Goya en Burdeos (nagrada za najbolji umjetnički doprinos na festivalu u Montrealu) i La mesa del rey Salomón, Carlos Saura je imao toliko značajna, i više nego poznata ostvarenja da je potpuno bespotrtebno nabrajati njegove stvaralačke uzlete tokom višegodišnjeg rada. Uložio je napor dostojan jednog Lopea de Agirea, ali bez uočljivih tragova umora. Njegov film, a i on sam, isto kao i Gojine slike ili kinematografija Luisa Buñuela, može sam od sebe da se obnavlja, te se čini da je Saura s pravom zaslužio bezuslovno poštovanje kao prekaljeni veteran, a da je kao stvaralac ipak dovoljno fleksibilan da se neprekidno podmlađuje.

Njegov međunarodni doprinos, u početku vezan za početak novog španskog filma s početka šezdesetih godina prošlog stoljeća, iznjedrio je je jednu od najšarenijih i najsloženijih filmografija modernog španskog filma. Radeći sa uhodanim timom koji čine producent Elijas Kereheta, direktor fotografije Luis Kuadrado, kao i scenaristi Anhelino Fons i Rafael Askona, Saura je znao da smisli priču tako da izbjegne napade frankističke cenzure. Primjer za to su filmovi: La Caza (Srebrni medvjed na festivalu u Berlinu), Peppermint Frappé (Srebrni medvjed na festivalu u Berlinu; sam režiser je osujetio projekciju filma na festivalu u Cannesu da bi se pridružio majskom protestu 1968.), Ana među vukovima, Zmija u njedrima (poseban Grand Prix žirija na festivalu u Cannesu). Tako je sedamdesetih postao jedan od malobrojnih španskih režisera poznat u svijetu. Krajem decenije, Saura je ostavio po strani alegorije, simbole i prekide linearne naracije, sredstva koja su mu vjerno služila za istraživanje narativnih mogućnosti dok se igrao mačke i miša sa cenzurom (El jardin de las delicias ipak je bio zabranjen sedam mjeseci, a scenarij za film Rođaka Anhelika, dobitnik posebne nagrade žirija festivala u Cannesu, cenzurisan je čak dva puta), da bi počeo da radi na drami i mjuziklu, čija je struktura mnogo više tradicionalna, ali uvijek izbjegavajući ono konvencionalno i predvidljivo.

U saradnji sa Antoniom Gadesom Segura snima trilogiju o flamenku – Bodas de sangre, Karmen (nagrada BAFTA Britanske filmske akademije i nagrada u Cannesu za najveći umjetnički doprinos) i Ljubav i čarobnica. Nekoliko godina kasnije snima i Tango. Saurin film svjedoči o savremnoj društvenoj stvarnosti, posmatra i odražava urbanu sredinu i njene stanovnike u neprekidnoim razvoju utisnutom u filmove poput Deprisa, deprisa; Dispara i Taksi. Više se usredsređuje na lična razmišljanja u ostvarenjima Dulce horas, Los zancos ili Pajarico (nagrada za najbolju režiju na festivalu u Montrealu). Negdje se, pak, udaljava od intimnog svemira i približava epici, kao u radovima Antonieta ili u polemičnom El Doradu. Konačno, na pola puta između krajnosti koje je kao sineasta istražio nalazi se obrada komada Ay, Karmela! (nagrada Goja za najbolju režiju i najbolji prerađeni scenarij), jedan od najuzbudljivijih opisa građanskog rata u španskom filmu.

Ostavimo po strani neke od njegovih neostvarenih projekata kao što su La boda, obrada Unamunovog romana „Abel Sánchez“, na kojoj je radio sa Mariom Kamusom, nedovršeni scenarij po romanu „El Jarama“ Sanćesa Ferlosija ili Ej regreso (na čijem je scenariju ponovno sarađivao sa Kamusom, ovoga puta radi adaptacije romana „Estos son tus hermanos“ Danijela Sueira). Možda je najegzotičniji komad koji nedostaje njegovom filmskom mozaiku upravo scenarij koji je napisao prema detektivskom romanu Stivena Kilera „The Spectacles of Mr. Cagliostro“. Pored navedenih priznanja, treba pomenuti i: posebnu nagradu žirija na festivalu u San Sebastijanu i nominaciju za Oscara za film Mama slavi stogodišnjiicu, nacionalnu nagradu za kinematografiju i Zlatnog medvjeda na Berlinaleu za Deprisa, deprisa; nominaciju za Oscara za Tango, posebnu nagradu na Međunarodnom festivala u Karlovim Varima za doprinos filmskoj umjetnosti...

Međutim, od svih nagrada i pohvala koje je dobio tokom karijere Carlos Saura možda više cijeni to što je dobio mogućnost da prikaže život slikara Goje. Njegov brat Antonio Segura također je bio slikar i otkrio mu je tajne te jedinstvene ličnosti jednom rečenicom, koje se Saura sjetio snimajući film Goya en Burdeos:

„Ne vidim ni linije, ni boje, samo sjenke koje nadolaze i povlače se.“

Antonio Saura je smatrao da su te riječi najlucidniji manifest modernog slikarstva. Saurin film također je jedan od najlucidnijh manifesta modernog filma. Carlos Saura je od 2004. pa sve do 2018. snimio preko pet dokumentaraca. Također ima i nekoliko naslova u postprodukciji, kao i nekoliko ostvarenja koji čekaju svoj red da budu producirani.