Piše: Sanita Bajramović

Poslije pobjedonosnog pohoda na Oscare 2010. sa filmom Kraljev govor, a onda i ko zna kojom po redu ekranizacijom Hugoovih „Jadnika“ 2012, britanski reditelj Tom Hooper počastio nas je prošle godine još jednim uratkom koji nije  dosegao astralne visine prethodnika ali je u solidnoj mjeri zaintrigirao srca i umove širokih filmofilskih masa. Baziran na istinitoj priči, životu danskog umjetničkog i bračnog para iz 20-ih godina prošlog stoljeća, koji postaju glavni akteri jedne od prvih „javnih afera“ vezanih za promjenu spola, ovaj film je postigao da bude i društveno angažovan, i kostimirani podsjetnik na jednu skoro zaboravljenu epohu evropske historije, kao i solidna srcolomačka romansa koja će ljudima izmamiti uzdahe empatije, ali bez skliznuća u jeftinu patetiku, što je konstantna opasnost koja prijeti ovakvoj vrsti filmova.

Dankinja; režija: Tom Hooper; uloge: Eddie Redmayne, Alicia Vikander, Amber Heard, Matthias Schoenaerts; 2015.

IMDb rejting: 7.0/10

Rotten Tomatoes rejting: 70%

Gerda i Einar Wegener su bračni par iz Kopenhagena koji žive boemskim životom; on slika pejzaže, ona portrete i uglavnom se trude sastaviti kraj s krajem. Prilikom jedne fotoseanse u kojoj Einar oblači ženske haljine dolazi do čudnih turbulencija u njegovoj psihi. Gerda ga ohrabruje da počne dublje istraživati svoj alter ego, Lili, što se pokazuje kao velika greška i okidač za niz događaja koji će u finalu Einara odvesti na operacioni stol.

Hooper režira odmjereno, „engleski suzdržano“, i kao što rekosmo uspijeva izbjeći ambis patetike. Film je vizuelno topao, radnja teče pitko tako da dva sata prođe skoro neprimjetno. Kostimografija i šminka su impresivni (kostimograf Paco Delgado je zaradio nominaciju za Oscara), a šlag na torti je efektan score koji potpisuje Alexandre Desplat. No, ipak najveća vrijednost filma su glumačke izvedbe, ona Eddiea Redmaynea i osobito mlade švedske glumice Alicie Vikander. Redmayne, koji i u stvarnom životu posjeduje taj fragilni, androgini izgled uskočio je u Einarovu ulogu kao u svoju drugu kožu. Einarov stidljivi osmijeh koji mu tokom cijelog filma ne silazi s lica skoro da liči na nenamjerno parodiranje ženskih facijalnih ekspresija od strane muškarca. No to je zapravo grč kojim pokušava sakriti buru emocija koje ga razdiru, a Redmayne na momente dopušta da zavirimo iza maske tog iritantnog osmijeha.

Vikander je briljirala u ulozi žene koja se zarad humanosti i krajnje ljubavi miri s gubitkom muža. Einar je prisiljen započeti i proći kroz svoju metamorfozu, a Gerda svojim prihvatanjem i neosuđivanjem kao da raskriljuje štit iznad njega. Njen štit postaje njegova jedina odbrana od svijeta koji će uskoro zariti kandže u njega. Kod oboje glumaca vidljiv je trud koji ulažu da bi došli do emocionalne istine filma a to se u u moru današnjih plitkih i frivolnih glumačkih kreacija treba itekako cijeniti. U suštini ovo je film o ljubavi i gubitku, o toleranciji i odanosti, o granicama koje povlačimo u odnosu na druge ljude i o drugim granicama koje nam imperativno nameće društvo a koje je malo ko od nas spreman preći zbog unutrašnjeg imperativa sreće.