Piše: Sead Vegara
Vraćajući se malo u prošlost, druge sedmice jula 2009. godine u sarajevskom kinu Meeting Point su održane tri filmske večeri, projekcije dokumentarnih filmova sarajevske škole dokumentarnog filma, tzv. Crnog talasa iz '60., '70. i '80. godina proteklog stoljeća. Sve tri projekcije imale su popriličan broj posjetilaca. Filmovi koji su bili prikazivani su nešto što zaista istinski vrijedi. I zaslužuju da budu prikazani, a prilike da ih se pogleda prije nije bilo.
Prilika se konačno ukazala još jednom jer u okviru fillmskog programa Sarajevske zime u prostorijama Internacionalnog univerziteta na Ilidži petog i šestog marta će biti upriličena projekcija odabranih dokumenaraca sarajevske škole dokumentarnog filma.
Opet, oni dokumentarni filmovi koji su prikazani sedmog, osmog i devetog jula 2009. godine u kinu Meeting Point koje su ljudi sa Međunarodnog festivala kratkog filma Oberhausen, Gaby Babić i Carsten Spicher, kao i ostatak oberhausenskog tima, pregledali i izdvojili iz arhive sarajevskog Sutjeska filma, ne tadašnje propagandne filmove o veličanju Partije i komunizma, nego upravo one koji su išli, kako bi narod rekao, u kost, samo suptilno i prikriveno su nešto što zaista vrijedi, ne blijedi, što ostaje. Tada je prikazano 20 kratkih dokumentarnih filmova od kojih je svaki ponaosob pravo malo remek djelo, a skoro ista situacija će se ponoviti i ove godine, doduše sa manjim brojem filmova, njih 13.
Te tri večeri davne 2009. u kinu Meeting Point, filmovi su bili podijeljeni u tri tematske skupine. Prve večeri su prikazani filmovi: Fasade Suada Mrkonjića, ''umjetnički, ali lukav film, o umijeću laganja, pun crnog humora'' po scenariju Mihajla Murka; film Stanarsko pravo lagumaša Safera Petra Ljubojeva po scenariju Dragana Resnera (predstavlja djecu, kad dođe do žene Safer kaže: '' I ovo je da prostite moja žena''), ''kratka ljudska radost se protokoliše čak i u momentu kad glavne figure nisu ni svjesne šta se oko njih događa''; ingeniozni Hop Jan režisera i scenariste, velikog Vlatka Filipovića, priča o sizifovskom poslu kamenorezaca; Carski dan u kojem se dobija dugo očekivana plata, režisera i scenariste Milutina Kosovca; Na objedu Vefika Hadžismajlovića (scenario i režija) koji se takođe sjetio jednog od ponajboljih bosanskih pisaca Zije Didarevića i uradio dokumentarni film U kafani gdje se kao i kod Dizdarevića ništa ne govori, ništa se ne događa, a sve je puno napetosti, rečeno slikom; Penjači Ranka Stanišića (scenario i režija) u kojem se može vidjeti jedan od najboljih kadrova iz bh filma; film Jedan dan Rajka Maksima Zlatka Lavančića (scenario i režija) ''portret pun melankoličnosti i poezije''.
Druga večer je bila rezervisana za smješnije i toplije filmove: Đaci pješaci (''Da Bogda ti pukla i prednja i zadnja guma što me ne povezeš. Šta je tebi 12 km?'' –replika iz filma); Sanjari ''koji su po riječima režisera koncipirani kao mala opereta''; Ugljari u kojima režiser i scenarista prethodno navedena dva filma Vefik Hadžismajlović ''pokazuje djecu koja stoički slijede svoj teški posao, kao mali heroji svakodnevnice''; Dva zakona režisera i scenariste Milutina Kosovca u kojem vidimo kako roditelji na selu i njihova djeca pohađaju, odnosno ne žele da pohađaju školu; Sljeme za tjeme Midhata Mutapčića (režija) po scenariju Mutapčića i Tihomira Lešića, film sniman na periferiji Tuzle o divljim naseljima i njihovim stanarima; Đurđa genijalnog Mirze Idrizovića -rad i život u naselju u kojem sama radi sve kućne poslove; Misija Ismeta Kozice Petra Ljubojeva (scenario i režija), filma u kojem je opisana borba i nastojanja Kozice da ubijedi, dovede, pripremi i obuči djevojke sa sela za rad u fabrici za proizvodnju odjeće.
Treće večeri su prikazani filmovi: U zavjetrini vremena Vlatka Filipovića, film o načinu življenja i rada, morala, stanovnika sela bez struje, ulica, televizora, telefona, udaljenih 30km od Sarajeva, ispod vrha Bjelašnice, na 1440 metara nadmorske visine; Nada Midhata Mutapčića o tradicionalnom prazniku kada svake godine bezbroj hodočasnika svih vjeroispovijesti dolazi u crkvu Svetog Ive u selu Podmilačje i mole se za ozdravljenje svojih bolesnih; Ana je dokumentarac, jedne od rijetkih žena bh režisireki Mirjane Zoranović, o starici koja sama živi svoj život i tradiciju koju ne želi napustiti; Kasabe po scenariju legendarnog Zuke Džumhura u kojem je Mirza Idrizović prikazao ''divlji kolaž iz filmskog arhiva, fotografije i svakodnevne scene suprotno društvenoj modernizacji, kulturi omladine i novi mediji sa tradicijom, folklori provincije: rock' n 'roll, telefon, vezenje, zabava, orijentalna streha i slijetanje na Mjesec'', a sve to popraćeno Šantićevom "Eminom" u verzijama od kojih vam zastaje dah; i na kraju film Zlatka Lavanića Šou biznis gdje je prikazana tradicionalno popularna, tzv. kafanska muzika i način na koji vlasnici lokala mame i angažuju pjevaljke i orkestre. Genijalno, smiješno i zabavno.
Dva dana na Sarajevskoj zimi i u prostoru Internacionalnog univerziteta na Ilidži biće prikazivani sljedeći filmovi: Kasabe Mirze Idrizovića, Ime čovjeka i Gdje su nekad rasli mladi orasi Bakira Tanovića i Tihomira Lekića, Đaci pješaci i Dvije polovine srca Vefika Hadžismajlovića, U zavjetrini vremena i Hop Jan Vlatka Filipovića, Planinci Hajrudina Krvavca, Posljednji krug Pjera Majhrovskog, Kesonci Bakira Tanovića i Đorđa Jolića, Čančari Midhata Mutapčića, Priča o Aliji Suada Mrkonjića i Čovjek sa satom Bate Čengića. Program je realizovan u saradnji sa Filmskim centrom Sarajevo, a filmove je birala prof. dr. Lejla Panjeta.
