Vjerovatno jedan od najsnažnijih utisaka nakon gledanja većine domaćih filmova, koji podjednako dijele i kritika i malo probirljivija publika, jeste njihova poetska, žanrovska i tematska sličnost koja je nekada toliko velika da se čini kao da su nastali iz iste scenarističke sveske.

Sve smo te likove i dijaloge već toliko puta čuli i „potrošili“, a nedostatak uzbudljivih, originalnih i provokativnih filmskih priča smatra se jednim od ključnih razloga zašto Srbije više od decenije nema u glavnim takmičarskim programima Berlina, Cannesa, Venecije na kojima su srbijanska ostvarenja nekada dobijala i nagrade.

"U Srbiji je bavljenje filmom vrlo komplikovano i neizvesno za filmske autore, dakle ne za sve, već za one koji se iz strasti i iskrene posvećenosti bave ovom umetnošću”, kaže Zdravko Šotra, koji je trebao da predsjedava žirijem na 48. Festivalu filmskog scenarija u Vrnjačkoj Banji, ali je odustao od ovog zadatka.

Reditelj i scenarista koji je u viešedecenijskoj karijeri potpisao brojne antologijske igrane i TV filmove i serije, sarađujući s velikim stvaraocima kao što su Gordan Mihić, Slobodan Stojanović, Mirko Kovač, Duško Radović, nastavlja svoj komentar pitanjem i zaključkom:

"Kako da u cenzorskim uslovima u kojima se batrga srpski film, scenario može da bude beskompromisan, uzbudljiv, hrabar, moćan… Pa nekako je logično da bude najtanji u većini filmova, i da nemamo preterano zanimljive filmske priče koje bi se takmičile na najvažnijim svetskim festivalima. Ali, mora se priznati i da više nema tako velikih, beskompromisnih autora, scenarista kao što je bio Gordan Mihić, a i Duško Kovačević već dugo ne piše svoje filmske priče, pa tako i danas u svakodnevnom govoru čujemo replike iz njegovih filmova koji su snimljeni pre četrdeset i više godina.”

Đorđe Milosavljević, koji je i univerzitetski profesor, i čije je ime godinama unazad postalo sinonim za dobar scenarij, ne slaže se sa konstatacijom da je jedan od ključnih razloga zašto već decenijama nema srbijanskih filmova u glavnim programima najvažnijih svjetskih festivala nedostatak uzbudljivog scenarija, i smatra, kako kaže, da je pogrešan način na koji se postavlja to pitanje.

"Ne nalazimo se u tim programima zato što više nismo toliko zanimljivi kao kinematografija, malo smo van fokusa.”, izjavio je Milosavljević.

Reditelj Nenad Pavlović, koji je član žirija ovogodišnjeg Festivala filmskog scenarija u Vrnjačkoj Banji, svoja dva igrana filma, jedina u karijeri, snimio je po književnim delima – Trag divljači, koji se bazira na nekoliko književnih dijela njegovog oca, Živojina Žike Pavlovića (među kojima su Zid smrti i Lapot), i Izlet, po istoimenom romanu Miće Popovića, čuvenog slikara, filmskog reditelja i književnika.

"Izostajanje srpskih filmova sa velikih festivala nije izazvano isključivo nižim kvalitetom scenarija, što je neosporno, već potražnjom festivala za određenim temama. Naime, tokom ’60-ih pa sve do kraja ’80-ih, jugoslavenski filmovi su bili egzotični za zapadnjačku kulturu i predstavljali dašak nove energije iz zemlje komunističkog ustrojstva, koja je, za razliku od onih sa druge strane ‘gvozdene zavese’ imala slobodu da se kreativno izražava. Tokom naše izolacije i propasti bivše države, pojavio se, na primer, iranski film, koji je opet nosio identitet nečeg novog, do tada neviđenog. Zatim se pojavio rumunski film, koji je, do tada, bio ugušen pod represijom Ceaușescua",  smatra Pavlović.

Naravno, kako dodaje, treba napomenuti da adaptiranje književnog djela na filmski ekran nije nimalo lako, bez obzira na literarni kvalitet.

S druge strane, kako ističe, izvanredan scenarij koji nastrada u rukama antitalenata, ostavit će gorči ukus u ustima gledalaca, sa žalom za protraćenom prilikom da se kreira nešto vanserijsko.

"Scenario jeste osnova svakog filma, polazna tačka koja diktira nastanak budućeg dela. Rad na tekstu, najčešće mukotrpan, iziskuje brojne korekcije, preispitanja i pronalaženja rešenja, ali samo uz takvu posvećenost pisanju, može se obezbediti uspešan rad sa glumcima na snimanju, kao i lakše montiranje filma u postprodukciji, izbegavajući korišćenje čuvene filmadžijske floskule – ‘to ćemo u montaži’”, smatra Nenad Pavlović.