Svijet filma, pozorišta i televizije tuguje za Samom Shepardom, uticajnim dramskim piscem i scenaristom

Uticajni američki dramski pisac, scenarista, režiser i glumac Sam Shepard, autor više od 40 drama i dobitnik Pulitzerove nagrade, preminuo je u 74. godini. Shepard je preminuo 27. jula u svom domu u Kentuckyju, saopćila je njegova porodica četiri dana kasnije, navodeći da je bolovao od neurološke bolesti ALS (amiotrofična lateralna skleroza). Kako je navedeno na zvaničnoj stranici, bolest nije krio, već je otvoreno pričao o njoj.

Autor je 44 drame (Buried Child, The Late Henry Moss, Simpatico, Curse of the Starving Class, True West, Fool for Love, A Lie of the Mind...), kao i nekoliko knjiga kratkih priča, eseja i memoara. Dobio je Pulitzerovu nagradu za dramu “Pokopano dijete” 1979. godine, prepunu mračnog humora, u kojoj se mladić pojavljuje na djedovom imanju u Illinoisu, gdje ga dočekuje razorna ravnodušnost srodnika. Prema ocjeni kritičara, ovom se dramom Shepard upisao među pisce klasičnog američkog teatra. Shepard je za Pulitzera bio nominovan i za “Pravi Zapad” (1980), te “Ludi za ljubavlju”, koju je kasnije adapirao za scenarij istoimenog filma Roberta Altmana. Također, zabilježio je dvije nominacije za pozorišnu nagradu “Tony”. Njegove drame prepoznatljive su po sumornom tonu i nadrealnim elementima, te crnom humoru. Ti prekretnički dramski tekstovi, smatraju kritičari, bili su novina u američkom teatru - njegovi likovi, razočarani i razočaravajući autsajderi u disfunkcionalnim porodicama, artikulirali su glas naroda koji je predugo bio ignorisan.

Sam Shepard & Jessica Lange

Kao dramski pisac, slijedio je velikane prethodnih generacija kao što su Eugene O’Neill, Tennessee Williams i Arthur Miller, transformišući teme i situacije klasične grčke tragedije u Ameriku 20. vijeka. Veliki uticaj na njega imao je i western. Posjedovao je i glumački talenat, prvu veću ulogu ostvario je u filmu Terrencea Malicka Dani raja (1978), a igrao je i u filmovima Pad crnog jastreba, Dosje Pelikan, Slijepi horizont, Frances; Paris, Texas; Kukavičko ubistvo Jessea Jamesa, Baby Boom, Čelične magnolije, Hamlet… Bio je nominovan za Oscara za sporednu ulogu u filmu Put u kosmos (The Right Stuff, 1983) Philipa Kaufmana. Reditelj Wim Wenders, sa kojim je sarađivao u više navrata, dobio je Zlatnu palmu u Cannesu za Paris, Texas 1984. Zajedno su napisali scenario za film Kad prošlost zakuca. U novije vrijeme Shepard je igrao u Netflixovom triler-serijalu Bloodline, kao i u psihološkom trileru Never Here, koji je nedavno imao premijeru.

Sam Shepard & Patti Smith

Rođen je 5. novembra 1943. u Fort Sheridanu, u porodici vojnog oficira koja je često selila. Nakon što je završio srednju školu, pokušao je studirati agrikulturu na koledžu Mt. San Antonio, gdje se zaljubio u djelo Samuela Becketta, jazz i apstraktni ekspresionizam. Uskoro je napustio školovanje i otputovao u New York. Tamo je stigao u vrijeme kada je off-Broadway scena postajala sve uticajnija. Pisao je za legendarni Open Theater i La MaMu pokojne Ellen Stuart, a prvi put je skrenuo pažnju na sebe 1971. godine off-Broadway premijerom “Cowboy Mouth”, koju je napisao sa tadašnjom partnericom, punk rock ikonom Patti Smith. Ona je i igrala sa njim u tom komadu o dvoje muzičara. Smith je bila jedna od njegove dvije velike muze, pored Jessice Lange, sa kojom je živio gotovo 30 godina i sa kojom ima dvoje djece - Hannah i Walker. Iza njega je ostao i sin Jesse iz braka sa glumicom O-Lan Jones, kao i sestre Sandy i Roxanne Rogers. Shepard je sarađivao i sa Bobom Dylanom na pjesmi “Brownsville Girl”, koja se pojavila na albumu “Knocked Out Loaded” 1986. godine. Shepardov dnevnik sa glasovite Dylanove turneje “Kotrljajuća grmljavina” (objavljen prvi put 1978) mnogi muzički i književni kritičari smatraju najboljim svjedočanstvom tih uzbudljivih vremena američke umjetnosti.

Objavljeno u bh. nezavisnom dnevniku Oslobođenje