OctoberDvadesetšestog oktobra 2017. godine stota je godišnjica Oktobarske revolucije. Revolucionarni pokret, koji je počeo djelovati aktivno u februaru 1917. godine, kulminirao je u deset dana oktobra odbacivanjem tristogodišnje carske vladavine i dolaskom boljševika na vlast, čime se formira prva socijalistička radnička država u historiji.
Nakon što su revolucionarni boljševici došli na vlast, duh revolucije nosi avangarda koja traži načine kako implementirati socijalističke ideje u društvu, a između ostalog, vjerovali su i da umjetnost može imati svrhu sama po sebi: da može da utiče na čitavu naciju. Šta je ostalo od oktobarske revolucije danas?
Foto: Vanja ČerimagićDvanaesto festivalsko izdanje Pravo Ljudski Film Festivala otvara se Ejzenštejnovim Oktobrom (1928.), otvarajući ovo pitanje ovdje i danas: šta je ostalo od oktobarske revolucije, u historijskom, političkom, i na koncu, poetskom smislu?
Naručen od sovjetske vlade na desetogodišnjicu revolucije, Oktobar (kojem se, kao asocijacija na reportažu iz srca revolucije Johna Reeda, daje i podnaslov Deset dana koji su potresli svijet) je trebao da oslika zvaničnu verziju revolucije u Petrogradu. Oktobar rekonstruira period između Februarske i Oktobarske revolucije, a u tehničkom smislu je i najzahtjevniji Ejzenštejnov rad. Sam Ejzenštejn je jedan od najznačajnijih filmskih reditelja i teoretičara, a za Oktobar je kazao da je „prvi embrionalni korak ka potpuno novom obliku filmskog izražavanja.“ Kroz revolucionarni period stvaralaštva, on razvija svoju radikalnu novu teoriju montaže koja nastoji da stvori ritam, putanju i značenje u filmu kroz spajanje i suprotstavljanje naizgled nepovezanih i nepovezivih slika.
Sergei EisensteinOktobarska revolucija je Ejzenštejnu, kao i drugima, dala mogućnost da kreiraju i prošire nove teorije filma za koji su vjerovali da su izrazito socijalistički i nerazdvojivi od kulturnog razvoja koji proizlazi iz revolucije. Iako je vlast na kraju odbacila Ejzenštejnovu verziju historije, a film je prošao kroz višestruka premontiranja, Oktobar je prekretnica u historiji filma iz mnogo razloga, te lekcija iz (filmske) politike sjećanja.
Film Oktobar najavljuje retrospektivni program koji je u fokusu ovogodišnjeg izdanja, program O slobodi, o onima čije su iluzije nestale i o novoj borbi, ali i potvrđuje opredjeljenje Pravo Ljudski Film Festivala ka kombinaciji nesputane eksperimentalnosti i beskompromisnog protesta. To su slike koje nudimo. Pozivamo vas da ih sa nama promislite i proživite.
