Piše: Sead Vegara

Koliko istine ima u filmovima koji su „bazirani prema istinitim događajima“? “Istini najviše služimo kroz izmišljanje“, riječi su pisca čije mi ime bježi iz sjećanja, ostavljajući tako nedorečenu, ali ipak zaokruženu misao. Da, istini najviše služimo kroz izmišljanje! Zato, vjerovatno mnogo toga je namaštano u svakom filmu koji je baziran prema istinitim događajima. Isto toliko koliko se istinita priča treba podleći holivudskom skalpelu „filmičnosti“ i pripovijedanju putem pokretnih slika taman toliko da bude po ukusu publke koja historijske činjenice traži upravo u filmu, mjesto u historijskim udžbenicima. „Historiju pišu pobjednici“, tako barem stoji u izreci, a ono što se usvaja kroz osnovno-školsko obrazovanje i jeste historija pobjednika. A Amerikanci... reditelj poput Kevina Smitha ih je dobro okarakterisao: „Vi ljudi, ako o nečemu nije snimljen film i nemate pojma da se to desilo.“

Koliko Amerikanci uče iz filmova, a ne pomoću udžbenika i knjiga, dovoljno govori broj filmova koji se godišnje proizvede (termin koji je ovdje upotrebljen, ne „snimljeno“, označava Hollywood kao tvornicu snova) a koji su zasnovani na stvarnim ljudima i prema istinitim događajima. Tako, ono što smo (mi) učili o Thomasu Alvi Edisonu i Nikoli Tesli kroz osnovnu školu, kao vizionarima i pronalazačima, na časovima fizike, prvi je otkrio istosmjernu, drugi naizmjeničnu struju (između mase ostalih stvari!), Amerikancima biva servirano u vidu filma The Current War (Rat struja).

Jedan kao slavna ličnost i inovator Edison (Benedict Cumberbatch), a drugi – Tesla (Nicholas Hoult) kao vizionar i imigrant u tuđoj zemlji koji će skončati u najvećoj bijedi, a postići i ostaviti iza sebe mnogo toga. Detalj koji je promakao (ili je samo do mene?) jeste ime Georgea Westinghousea (Michael Shannon), bogataš koji je bio u rivalstvu sa Edisonom u namjeri da umjesto Edisonove istosmjerne za napajanje/rasvjetu koristi naizmjeničnu struju.

Alfonso Gomez-Rejon drži u sigurnim rediteljskim rukama čitav film uspijevajući da stvori uvjerljiv, životni portret inovatora i vizionara; prvi kao opsesivni i neumorni Edison u nevjerovatnoj roli itekako posvećenog Cumberbatcha, a drugog uvijek na ivici (ali pomodno obučenog) u nadahnjujućoj interpretaciji Houlta. Samo, Tesla je u Gomez-Rejonovom filmu sporedni, ali itekako važan lik, dok scenarista Michael Mitnick pažnju posvećuje prema odnosu Westinghousea i Edisona. Čarke između njih dvojice, sa dodatkom Tesle, koji polako iz drugog ulazi u prvi plan što se film više primiče kraju, sočni su filmski detalji tog rivalstva u kojima se ogleda sva značajnost dešavanja u svijetu koncem 19. stoljeća. Tako je i Edison 1893. patentirao Kinematoscope i popločao put rođenju filmske umjetnosti, koje je vezano za braću Lumier i pariški Grand Caffe u 1895.

Bilo kako bilo, Gomezov-Rejonov The Current War daje zanimljiv uvid u živote nekoliko najznačajnijih ljudi u historiji čovječanstva.